Mit ve Halk Efsaneleri
Japon halk efsanelerine gelince, akla en çok Maneki Neko gelir. Maneki Neko eliyle işaret eden ya da selam veren kedi anlamına gelir. Bu kedinin Japon efsanelerinde gerçekten önemli bir yeri vardır ve Japonya’da neredeyse her dükkânda bu kedinin bir heykelini görebilirsiniz. Çünkü Maneki Neko’nun şans getirdiğine inanırlar. Hakkında birçok efsane vardır, ama benim en çok sevdiğim bir aristokratın hayatını kurtaran kedinin hikâyesidir. Fırtınalı bir günde bir Lord yolda kedinin ona işaret etmesiyle durur ve gideceği yola devam edecekken bir yıldırımın tam oraya düştüğünü görür. Kedi, birkaç saniyelik de olsa, adamın dikkatini çekerek hayatını kurtarmıştır. Kedinin aynı zamanda sahibine uğur getirdiği de söylenir, bu nedenle işlerin rast gitmesi ve iyi para kazanma amaçlı dükkânlara ya da iş yerlerine Maneki Neko heykeli koyulur. Modern animelerde, en çokta Ghibli’den çıkanlarda kedi sembolizmine sıklıkla rastlarız. Kuroneko sama, Hello Kitty, Pusheen the Cat gibi karakterlerin hepsi Maneki Neko’dan türemiştir.
Bir diğeri ise Nekomata halk efsanesidir. Bu kedinin özelliği, belli bir yaşa geldiğinde ayağa kalkıp, insanlar gibi konuşmaya başlamasıdır. Bazı söylentilere göre dağlarda yaşayan kötü bir hayalettir. Hatta halk hikâyelerinden birinde, dağlarda yaşayan ve insanlara zarar veren bu kedi yüzünden, halkın bir süre kedilerle bağlantıyı kesmiş olduklarından bahsedilir. Çift kuyruğu olduğuna inanılır, hatta ‘mata’ kelimesi de bu yüzden kullanılır. Ancak Kamakura dönemindeki bu hikâyeler, Edo Döneminin ortalarında biraz farklılık gösterir. Dağların canavarlara ev sahipliği yaptığına inanılırdı ve Nekomata’nın da uysal ev kedisi halinden çıkıp, değişim gösterip dağda yaşamak için kaçtığı söylenir. Çünkü bir evde uzun süre kalan kedilerin tehlikeli olduğuna inanılırdı. Modern zamanlarda, bu kedinin hikâyesi daha da değişti, saldırgan halinden daha evcil bir hayvana dönüştü. Hatta Inuyasha adlı animede Kirara, Nekomata mitinden alınan bir karakterdir.
Son olarak bir de Bakeneko’nun hikâyesini anlatmak istiyorum. Bakeneko değişen kedi anlamına gelmektedir. Çoğu zaman ayakta durması, konuşması ve çift kuyruğu olmasından ötürü Nekomata’yla karıştırılır. Ancak bu kedi insan kılığına da girebilmektedir. Bu kedinin hikâyesi de Edo Döneminin ortalarında çıkmıştır. Bu kedi hakkında da birçok hikâye vardır, en çok bilineni ise Nabeshima’nın Bakeneko İsyanı’dır. Efsaneye göre, Nabeshima kendisiyle oynaması için bir adamı işe alır, ancak adam kendisinin gözünden düşünce, onu öldürür. Adamın ölümüne çok üzülen annesi, üzüntüsünü kedisiyle paylaşır, sonra kendini öldürür. Kanı yalayan kedi, Bakeneko’ya dönüşür ve her gece Nabeshima’ya eziyet eder. Nabeshima’nın asil uşağı kediyle savaşır ve onu yener. Çok popüler olduğundan Kabuki oyunlarının yanı sıra, Edo zamanında Ukiyo-e ressamlarına da kaynak olmuştur.
